Voor bedrijven en beroepen waar een verplichte pensioenregeling geldt zijn bedrijfstakpensioenfondsen (BPF) opgericht waaraan werkgevers uit één bepaalde bedrijfstak deelnemen. Bijvoorbeeld voor werkgevers in de bouw of afwerking geldt verplichte deelname aan het bedrijfstakpensioenfonds bpfBouw. Deze verplichting is ook van toepassing op zelfstandigen (zzp'er) en freelancers.
Voor bepaalde beroepsgroepen (notarissen, beroepen in de gezondheidszorg en de haven) bestaan er beroepspensioenfondsen. Deelname is vaak verplicht.
De website van het ministerie van SZW vermeldt de bedrijfstakken met verplichte pensioenfondsen.
De mogelijkheid bestaat voor een werkgever vrijstelling te vragen van deze verplichting. Dan moet hiervoor toestemming gevraagd worden bij het bestuur van het bedrijfstakpensioenfonds. Als dat verkregen wordt kan de werkgever samen met de werknemers een eigen pensioenregeling ontwerpen en vastleggen in de CAO.
